Maaike Roozenburg (1979) is ontwerper en legt via haar projecten een zoektocht af naar haar eigen eenzaamheid. In de duinen bouwde ze een installatie waar ze festivalgangers uitnodigde hun beeld van eenzaamheid achter te laten. Op de facebookpagina ‘Over de schoonheid van eenzaamheid’ worden deze beelden verzameld. ‘Als je de bodem van de eenzaamheid raakt, zie je de schoonheid van kleine dingen.’
Hoe het begon
Kun je mensen die vanuit een instituut verhuizen naar de stad beter toerusten voor een sociaal leven? Met die vraag ging een groep jonge social designers enthousiast aan de slag. Maaike Roozenburg was een van hen. Ze legde bezoeken af bij de mensen om wie het ging. ‘Het woord eenzaamheid vond niemand van toepassing op zichzelf. Toch ging het er op een terloopse, haast onzichtbare manier vaak over.’ Zo had iemand veel stoelen in huis. ‘Visite is het gezelligst’, merkte ze op.
Roozenburg maakte een aangrijpend fotoboek van de interieurs met de korte terloopse citaten uit de gesprekken. Het werd het begin van een speurtocht naar haar eigen gevoelens van eenzaamheid: ‘Ik schaamde me er voor, net als de mensen die ik voor het boek sprak en fotografeerde. Ik werd me ervan bewust hoe sterk het taboe op eenzaamheid is. In onze samenleving ligt de nadruk op succes, sociale contacten en materiële welvaart. Heb je dat niet, dan ben je niet geslaagd. Het ligt aan jezelf.’
Al jaren nam Roozenburg foto’s van zichzelf als ze eenzaam was. ‘Plotseling was er een kantelmoment. Als je de bodem van de eenzaamheid raakt, sta je open voor de schoonheid van kleine dingen. Ik realiseerde me dat eenzaamheid niet puur negatief is. Juist deze momenten bieden zicht op wie je bent, je kunt er door groeien. Ik zag de schoonheid en waarde van eenzaamheid.’ Deze ervaring bleek voor veel mensen herkenbaar.’
Het werd een project
Tijdens een festival bouwt Roozenburg een installatie in de duinen: Over de schoonheid van eenzaamheid. Festivalgangers kunnen bijdragen aan een ‘rijker’ beeld van eenzaamheid door een foto achter te laten van hun persoonlijke beeld van eenzaamheid. Op de gelijknamige facebook-pagina wordt met deze beelden een netwerk gecreëerd voor iedereen die weet hoe het is om eenzaam te zijn. ‘Voor ons allemaal dus’, zegt Roozenburg. ‘Hoe kunnen we eenzaamheid een “normale” rol geven in ons bestaan, waar we zonder schaamte over kunnen praten, hulp bij kunnen vragen en naar op zoek kunnen gaan?’ Met haar project wil Roozenburg uitdrukkelijk buiten de zorgwereld blijven. ‘Eenzaamheid is van iedereen.’ Daarom wil ze met haar installatie op allerlei verschillende plekken aandacht vragen voor eenzaamheid: op schoolpleinen, universiteiten, festivals.
Belangrijke ervaring
Facebook biedt een interessante mogelijkheid om openlijk het beeld van eenzaamheid met anderen te delen. Maar, zo is de ervaring van Roozenburg, de meeste mensen willen niet publiekelijk tonen dat ze iets met eenzaamheid te maken hebben. ‘Facebook is een etalage waarin je alleen je positieve en blije ervaringen deelt. Eenzaamheid hoort daar niet thuis. Veel deelnemers posten anoniem hun beeld op facebook. Dat toont dus precies waar de pijn zit.’
Maatschappelijke betekenis
Door over de ‘schoonheid van eenzaamheid’ te spreken, roept Roozenburg soms heftige reacties op. Af en toe voelt ze ook wel lichte gêne naar mensen die echt geïsoleerd zijn. Hoezo schoonheid? ‘Als je daadwerkelijk tot de groep geïsoleerden behoort, heb je natuurlijk geen boodschap aan schoonheid.’
Het is bovendien een statement waar gesubsidieerde eenzaamheidsbestrijders niet aan willen. Maar dat deert Roozenburg niet. ‘Wat ik wil zeggen is dat eenzaamheid niet puur negatief is. Door het op te zoeken, krijg je inzichten in jezelf en oog voor de schoonheid van kleine dingen. Ik zeg ook niet dat eenzaamheid een feest is. Maar in elk geval is het niets om je voor te schamen.’
Kijk hier voor de faceboek-pagina ‘Over de schoonheid van eenzaamheid’
https://nl-nl.facebook.com/LikeLoneliness
