Kun je eenzaamheid delen? Met die vraag stapte beeldend kunstenaar Emmie Liebregts het project Voor Eenzaamheid in Zoetermeer in. Ze maakte van piepschuim een mensachtige figuur met een soort brievenbusopening als oor, en zette die op een bankje bij een basketbalveldje in de wijk Driemanspolder in Zoetermeer.

Middels flyers nodigde ze voorbijgangers uit hun gedachten over eenzaamheid op papier te zetten en in het oor te stoppen. Rond het oor staat: Write like nobody is listening: niemand zal de brieven ooit lezen, verzekert Emmie de schrijvers. ‘Want,’ zegt ze, ‘wat zou het nut daarvan zijn? Ik kan de eenzaamheid van anderen niet oplossen en wil ook geen valse beloften doen. In mijn bijbaantje merk ik soms dat het vaak al genoeg is als iemand zijn verhaal kwijt kan. Juist anonimiteit kan veiligheid bieden.’ Het is een uitdagende en prikkelende manier om die vraag aan de orde te stellen: Kun je eenzaamheid delen? Misschien wel te prikkelend.

Op de derde dag nadat de luisteraar zijn plaats op het bankje had ingenomen, is hij aan stukken geslagen. ‘Iemand van buurthuis De Spil, die het beeld ‘s morgens buiten zette en tegen vijf uur ‘s avonds weer binnen haalde, belde me op,’ vertelt Emmie. ‘Even voor vijven bleek het beeld verdwenen; na een zoektocht vonden ze het terug achter een heuvel in een parkje, kapot. Misschien is zo’n onbewaakt beeld in de openbare ruimte hachelijk, je houdt ergens wel rekening met vandalisme, maar ik schrok toch toen ik de foto’s zag. Ik hoop eigenlijk dat het een kwajongensstreek is en geen gerichte woede.’ Zou het niet kunnen dat iemand spijt heeft gekregen van zijn brief en hem wilde terughalen? ‘Dat zou wel een mooi verhaal zijn! Er zat helemaal niets, of misschien niets meer in, we zullen het nooit weten.’

Het gebeurde is voor Emmie geen reden voortaan alleen nog binnenkunst te maken. ‘Het is verdrietig, maar ik laat mijn ideeën en motivatie niet door zo’n enkeling stukmaken. Het was mijn eerste werk in de openbare ruimte en het bedenken, maken en plaatsen van het beeld was waardevol. Het was ook boeiend om te zien hoe de andere kunstenaars het thema hebben aangepakt. We zijn begonnen bij onze eigen ervaringen met eenzaamheid, dat was een goed idee. Het helpt je te realiseren hoe je zelf met zo’n beladen onderwerp omgaat.’

Behalve een kapot beeld en goede werkervaringen resteert ook een beetje schuldgevoel. ‘Ik heb mensen de garantie gegeven dat niemand hun brieven zou lezen, dat heb ik niet kunnen waarmaken. Daar voel ik me wel rot over. Voortaan zal ik voorzichtiger zijn met het uitzoeken van een locatie, en beter toezicht regelen.’

Emmie Liebregts is één van de elf kunstenaars die in december 2021 neerstreken in tien Zoetermeerse wijken, met de bedoeling het thema eenzaamheid te bevrijden uit de kooi van het stilzwijgen en er samen met bewoners over van gedachten te wisselen.

Lees hier ook de ervaringen van de andere kunstenaars: Ruben Abels, Zanyar Aziz, Sandra van den Brand, Jetske van Dorp, Sofie Hollander, Wouter van der Giessen, Katinka van Gorkum, Ellen Houtman, Emmie Liebregts, Sachia Pereira Stolle en Karin Voogd.