Sarah Carlier
Sarah Carlier maakte de video ‘Void’ (‘Leegte’), waarin een groep kijkende mensen steeds kleiner wordt, totdat niemand meer over is. Wanneer ontstaat het gevoel van eenzaamheid? en: Wat is het verschil tussen je eenzaam voelen en het daadwerkelijk zijn? Carlier verwacht nooit een helder antwoord te krijgen omdat het een onderwerp is dat je zwijgend deelt. Een leegte die opkomt, verdwijnt maar soms -hoe verschrikkelijk ook- blijft…lees verder
Sacha Pereira Stolle
‘Zou hij heimwee hebben, eenzaam zijn? ‘Twee dames van de buurttuin denken dat hij wel een kopje soep kan gebruiken, en de ijsbeer maakt een dankbare buiging. ‘Het is heel bijzonder,’ zegt een van de dames, ‘en hij past hier goed, we hebben ook al schaapjes uit Bretagne. Maar hij blijft hier toch niet slapen hè? Veel te koud!’ Kunstenaar Sacha Pereira Stolle, alias de ijsbeer, maakt kostuums waarin hij dieren tot leven laat komen. Het zijn buitenstaanders in de mensenmaatschappij die hun mislukte pogingen om erbij te horen tegemoet treden door iets nieuws te verzinnen. Eenzaamheid spoort hen aan autonoom in het leven te staan. Alle dieren hebben een eigen, doorlopend verhaal. Zo zijn de ratten activist geworden en plunderen de hedonistische bruine beer en kreeft restaurants.lees verder
Emmie Liebregts
Middels flyers nodigde kunstenaar Emmie Liebregts voorbijgangers uit hun gedachten over eenzaamheid op papier te zetten en in het oor van het kunstwerk te stoppen. Rond het oor staat: Write like nobody is listening: niemand zal de brieven ooit lezen, verzekert Emmie de schrijvers. ‘Want,’ zegt ze, ‘wat zou het nut daarvan zijn? Ik kan de eenzaamheid van anderen niet oplossen en wil ook geen valse beloften doen. In mijn bijbaantje merk ik soms dat het vaak al genoeg is als iemand zijn verhaal kwijt kan. Juist anonimiteit kan veiligheid bieden.’ Het is een uitdagende en prikkelende manier om die vraag aan de orde te stellen: Kun je eenzaamheid delen?lees verder
Karin Voogd
Zondagmorgen. Het regent en het natte Oosterheemplein in Zoetermeer is vrijwel verlaten. Alleen bij de vrije-aanplakzuil naast het sneltramstation is beweging. Een vrouw doopt een kwast in de lijm, vist uit een map een tekening en plakt die op de zuil. Dan nog een, en nog een, tot de map leeg is en de zuil vol. Die is nu een sieraad voor de openbare ruimte, een fantastisch stuk straatcommunicatie vol beeld- en tekstverhaaltjes, sommige onderling verbonden, andere losstaand, zwart-wit met hier en daar een kleuraccent.lees verder
Ellen Houtman
‘Mag ik u wat vragen over eenzaamheid?’ ‘Ja hoor,’ zeggen de meeste mensen in de wijk Meerzicht in Zoetermeer vriendelijk. Kunstenaar Ellen Houtman praat met bewoners van een flatwijk over eenzaamheid, vraagt hen er iets over op te schrijven en maakt dan een portret van hen. ‘Kan eenzaamheid een keuze zijn?’ Vooral die vraag zet mensen aan het denken. ‘Ja,’ antwoord een man in het winkelcentrum die vertelt vooral vroeger eenzaamheid gekend te hebben. ‘Maar iedere keuze heeft gevolgen, en die gevolgen kun je niet kiezen.’ lees verder
Peik Suyling
Peik Suyling organiseert tekensessies waar deelnemers bloemen tekenen die uit hun onbewuste naar boven komen. Tijdens het geconcentreerde tekenen boren ze diepere lagen van empathie aan. Over de tekeningen zelf wordt niet gesproken. Maar in de zijlijn van de bijeenkomsten ontstaan interessante gesprekken over alles wat mensen bezighoudt.lees verder
Photovoiceproject – Mirjam Dorgelo
Wat is de relatie tussen een herinnering en een bepaalde fysieke plek? Tijdens het Festival voor Eenzaamheid liep cultureel antropoloog Mirjam Dorgelo met haar instant camera rond en benaderde deelnemers met twee vragen: ‘Hoe ziet een eenzame plek er voor jou uit?’ en ‘Heeft eenzaamheid een plek in je lichaam?’ lees verder
Kunst / Project / Uncategorized
Madelinde Hageman en Tina Lenz
Tijdens de corona-pandemie in 2020/2021 – voor veel mensen misschien wel de meest eenzame ervaring in tijden – kwamen in buurthuis Hebron in Amsterdam West buurtbewoners en vrijwilligers bijeen voor een bijzonder kunstprogramma over eenzaamheid. Samen met social designers Madelinde Hageman en Tina Lenz onderzochten ze in een aantal artistieke interventies wat eenzaamheid voor hen betekent. Met taal, recepten, troostobjecten, vuur & vlam. Tijdens de bijeenkomsten kwamen de gesprekken over rituelen en gewoontes rondom eenzaamheid als vanzelf op ganglees verder
Martijn Engelbregt
Ontdek de kracht van eenzaamheid. En maak kans op gratis verlichting.’ Deze aanbeveling staat boven de Eenzaamheidswijzer, die door proceskunstenaar Martijn Engelbregt is ontwikkeld. Hij wil ontregelen en verbinden. Eenzaamheid is beladen met schuld en vrees voor besmettelijkheid. Maar weglopen helpt niet. Tijdens zijn workshops met de Eenzaamheidswijzer is er eerst verzet – niemand is eenzaam – maar al snel praten de deelnemers over intimiteiten die ze nog nooit met met hun beste vrienden besproken hebben. lees verder
Lien Van Leemput
Als je alleen bent, ben je dan ook eenzaam? Wat doe je als je alleen bent? Hoe beweeg je je, hoe kijk je, waaraan denk je?
Hoe ga je om met de tijd die je met niemand anders dan jezelf doorbrengt? Een soort van tijd waarin alleen jij bestaat. Buitengesloten tijd.lees verder
Ruben Abels
Kunstenaar Ruben Abels kijkt om zich heen en kiest iemand uit die alleen loopt. Hij haalt zijn vinger van het gaatje onderin het verfblik in zijn rechterhand en terwijl hij de persoon van zijn keuze volgt, maakt het verfstroompje uit de bus een spoor. Dit herhaalt hij vanmiddag steeds weer, met roze, groene en blauwe verf, 13 blikken lang. Het pleintje en de straten eromheen raken bezaaid met sporen die elkaar soms kruisen, soms parallel lopen of zich V-vormig splitsen. lees verder
Katinka van Gorcum
‘Anna Blaman is voor mij een soort motor voor vragen naar eenzaamheid, anders zijn, vriendschap, vertrouwen,’ zegt Katinka. Ze werkt er al een tijdje aan. ‘Het is een autobiografisch project, via haar adresseer ik die vragen aan mezelf. Uiteindelijk wil ik een roman schrijven met een op Anna Blaman gebaseerd hoofdpersonage. Ze leefde in een andere tijd maar woonde net als ik nu in Rotterdam, en ze schreef. Schrijven is eenzaam, je moet alles uit jezelf halen. Maar eenzaamheid is een belangrijk onderdeel van het bestaan, je moet het niet wegstoppen.’lees verder
Madelinde Hageman
Stel dat eenzaamheid in je hand zou passen. Wat zou je maken? Hoe ziet die handzame eenzaamheid eruit? Hoe groot, welke vorm, welke kleur, wat voor materiaal? Misschien is het iets herkenbaars, een herinnering of een expressie van een gevoel. Nachtelijke duiveltjes die je wakker houden, een object met venijnige steeksels, een felrood poppetje of een kluwe kleine rommeltjes met uitstekende paperclips omwonden door een lint. Zoveel vormen, zoveel verhalen over eenzaamheid.lees verder
Malou de Roy van Zuydewijn
Malou de Roy van Zuydewijn is de Van der Pek-buurt in Amsterdam Noord ingegaan met de vraag ‘wat betekent het als iemand naar je luistert?’ Ze sprak met bewoners van deze buurt over luisteren, beluisterd worden en alleen zijn. Deze antwoorden schreven zij op kaartjes die ze in potjes bewaarde. Van de gesprekken maakte ze korte toneelteksten die het publiek tijdens een voorstelling onder de oudste boom in het culturele centrum voor muziek en kunst ‘Tolhuistuin’ in Amsterdam konden beluisteren.lees verder
Madelinde Hageman en Tina Lenz
Negen jongeren tussen 16 en 24 jaar werkten aan verschillende artistieke uitingen. Samen met Madelinde Hageman en Tina Lenz zochten ze naar een nieuwe taal om gevoelens van eenzaamheid te laten zien. Er werden methodes uitgeprobeerd waardoor iedereen zijn eenzaamheid kon verbeelden. Van sensorische eenzaamheid tot eenzame plekken in de stad. Met Eenzaam Protest willen we jongeren het vertrouwen geven dat eenzaamheid onderdeel is van het leven. lees verder
Tina Lenz
Er is geen socialere plek dan de kroeg. Daar vinden mensen elkaar. Het café als publiek domein om het gevoel van eenzaamheid te vermijden, te bedrinken of juist op te zoeken. Bar Eenzaam / Bar Lonely – Rituals for Loneliness van design antropoloog Tina Lenz presenteert zich in de vorm van een bierviltje. Met de mogelijkheid om op de achterkant een persoonlijk ritueel voor eenzaamheid te noteren. Een onderzoek naar de culturele dimensies van eenzaamheid.lees verder
Madelinde Hageman en Tina Lenz
Wat geeft troost als je thuis bent en je eenzaam voelt? Kijk om je heen, loop door je huis en blijf kijken. Is er een speciale plek, een voorwerp, een dier, een lekker hapje waar je troost bij vindt? Misschien is er een speciaal ritueel dat je verzoent met eenzaamheid. lees verder
Zanyar Aziz - spoken word artiest
‘Dit gedicht heet Pangea’, zegt spoken word artiest Zanyar Aziz en hij schiet uit de startblokken. Luisterrijke woorden en zinnen buitelen over elkaar om een verhaal te vertellen over de aarde als één continent waaromheen oceanen met elkaar in zee gaan en door mensen gebouwde hokjes niet bestaan. Daarna klinkt Mijn Pad, een tirade tegen grijze loopbanden met loonslaven die zich van niets naar nergens haasten, met gedachten als politieagenten en als zweet vermomde tranen. ‘Ssss… ik loop leeg op mijn tredmolentje…’ lees verder
Wouter van der Giessen
‘Dit is het allereenzaamste kunstwerk ter wereld,’ dacht Wouter van der Giessen halverwege zijn project in de wijk Noordhove in Zoetermeer. In de Facebookgroep Noordhove Zoetermeer had hij een schetsontwerp geplaatst voor een fictief beeld over eenzaamheid in een park, en de wijkbewoners uitgenodigd aanpassingen voor te stellen. Het beeld was een 6 meter hoge, helblauwe, voorovergebogen Dixi. ‘Als wij mensen eenzaam zijn, kunnen we in onszelf kruipen en buigen we ons hoofd naar beneden. Dit heb ik toegevoegd aan het meest eenzame object wat er bestaat: de Dixi,’ schreef hij erbij, en beloofde het schetsontwerp te wijzigen al naar gelang de voorgestelde aanpassingen.lees verder
Madelinde Hageman
Als eenzaamheid een persoon was, wat zou je haar of hem dan schrijven? Wordt de aanhef ‘Beste eenzaamheid’ ‘Geachte eenzaamheid’ of ‘Lieve eenzaamheid’?Wat wil je laten weten? Wat wil je kwijt?lees verder
Michiel Brandes
Michiel Brandes componeert muziek op verzoek van mensen die een moeilijke periode in hun leven doormaken. Hij vangt de trillingen op uit de verhalen en die vormen het leitmotif van de compositie. Eenzaamheid is de bron waar veel componisten uit putten. In zijn inspiratieplek Muziek voor Eenzaamheid brengt hij verhalen en muziekstukken van beroemde en minder beroemde componisten over eenzaamheid samen.lees verder
Madelinde Hageman en Tina Lenz
Wat zou je willen verbranden van hun eenzaamheid en wat graag koesteren, bewaren en meenemen naar huis? Je beschildert twee houten tabletten. Het tablet dat je wilt bewaren wordt een schilderijtje om op te hangen. Het andere is om in het vuur te gooien dat buiten wordt aangestoken. Weet je het zeker dat je het wilt verbranden?lees verder
Fokka Deelen
We are islands now richt zich op vele soorten van eenzaamheid van eigenlijk iedereen. De kern is dat de deelnemer op zijn rug ligt en een koptelefoon krijgt opgezet en in geconcentreerde toestand naar een verhaal van Douglas Coupland over eenzaamheid luistert. Na afloop wordt hij of zij gevraagd een tekst te schrijven op een kaartje met een adres van een onbekende. Op den duur krijgt de deelnemer op den duur ook zo’n kaartje in de bus. Fokka: ‘Door samen iets te doen, gebruik je de gedachten die het publiek meebrengt. Samen construeer je een ander geheugen.’lees verder
Jeannet Moor
In je eigen huis een eenzaam voorwerp uitzoeken is een vervreemdende bezigheid. Als je er ook nog een speciale herinnering bij hebt en een ander er een gedicht over schrijft, raakt dat aan fundamentele gevoelens. Aankomend sociaal werkers raken vertrouwd met verhalen over eenzaamheid.lees verder
Maaike Roozenburg
Maaike Roozenburg (1979) is ontwerper en legt via haar projecten een zoektocht af naar haar eigen eenzaamheid. In de duinen bouwde ze een installatie waar ze festivalgangers uitnodigde hun beeld van eenzaamheid achter te laten. Op de facebookpagina ‘Over de schoonheid van eenzaamheid’ worden deze beelden verzameld. ‘Als je de bodem van de eenzaamheid raakt, zie je de schoonheid van kleine dingen.’lees verder
Willem de Kooning studenten
Social media veranderen het contact met de mensen om ons heen. Sociaal contact raakt uitgebreid, maar wordt ook beperkt doordat social media een deel van het directe contact tussen mensen vervangen. Hierdoor bouwen we minder vertrouwen op in de relaties die we hebben en voelen we ons minder geneigd om onze emoties met anderen te delen. lees verder
MOHA projects
‘De eerste bijeenkomst hebben we een spel gedaan over eten en eenzaamheid en emoties. We hadden allerlei voedsel meegenomen en de leerlingen kwamen tot verrassende en grappige sketches. Ze lieten bijvoorbeeld een worstje over zijn eenzaamheid praten: “Oh, ik ben zo eenzaam in mijn plastic velletje”. Ook de vraag wat het allereenzaamste voedsel is, werd uitgespeeld.’ Het idee van een restaurant met eenzaamheids-eten werd door de leerlingen omgevormd tot een bar waar je zeven ingrediënten die voor verschillende emoties staan, kan laten mixen tot een smakelijke cocktail: Bar Lonely.lees verder
Woordkunstenaar Jörgen Gario
Woordkunstenaar Jörgen Gario stelt twintig tweedeklassers van de Vinse School in Amsterdam on-alledaagse en zintuigelijke vragen over eenzaamheid. Ze zitten in een kring op de blauwe vloer van het leslokaal. ‘Schrijf vijf dingen op die volgens jou het tegendeel zijn van eenzaamheid’, zo begint hij de workschop die onderdeel uitmaakt van het Amsterdamse scholenprojectt Taal voor Eenzaamheid.lees verder
Sandra van den Brand
Het koor begint met warme Afrikaanse klanken en zingt zich de longen uit het lijf. In de eetzaal groeit het groepje Morgensterbewoners aan. Er zijn zelfs ouderen die zich op de balkons wagen en daar drie kwartier blijven staan; na ieder nummer klappen en zwaaien ze. lees verder
Cato Fluitsma
Als kind al maakte Cato haar eigen liedjes, soms als bezwering, bijvoorbeeld als ze door een eng tunneltje moest. Ze speelde circusje met alle verkleedpartijen van dien. Ze ging naar de kleinkunstacademie, kwam in kraak- en hippieachtige bewegingen terecht en zette zich in als zingende activiste om vrijplaatsen in Amsterdam en omstreken te helpen redden. ….Van wie is de vogel in de boom, van wie de engel in de droom, van wie is de ruimte die wij vragen…lees verder
Madelinde Hageman
Madelinde Hageman zoekt naar nieuwe woorden die ervaringen met eenzaamheid uitdrukken. Deelnemers aan haar workshops worden co-creators van deze rijkere taal voor eenzaamheid. Hageman: ‘Taal voor eenzaamheid is het antwoord op het taboe om hierover te praten.’lees verder
Bart Groeneweegen
Kunstenaar Bart Groenewegen weet eigenlijk niet eens meer hoe het idee voor de Troostmaaltijd is ontstaan. Maar hij heeft hem enkele malen bereid, dus hij bestaat. En een ding weet hij wel zeker: de Troostmaaltijd is een goeie eenzaamheids-verdrijver. ‘En dan heb ik het over samen troost-gerechten kiezen, samen klaarmaken en met z’n allen opeten’, zegt Bart. ‘Dat hele traject is belangrijk. Samen eten is een sociaal ding.lees verder
Domenique Himmelsbach de Vries
Samen met docent culturele vorming Jantien Jongsma van de Amsterdamse middelbare school Spring High draait Himmelsbach mee in het scholenproject van Voor Eenzaamheid. Met dertien- en veertienjarigen gaan ze beelden van eenzaamheid maken. Aan welke symbolen denken ze bij eenzaamheid? De leerlingen timmeren eerst houten geraamtes die ze opvullen met stro, waarna ze deze zullen gaan ‘aankleden’ met symbolen van eenzaamheid. ‘Zo maken ze samen een monument voor eenzaamheid, een soort altaar.’ Himmelsbach hoopt dat de jongeren kunnen meegaan in deze enigszins ‘absurde interventie’: ‘wat kun je van ze verwachten?’, vraagt hij zich af. Hij kijkt er naar uit.lees verder
Audiokunstenaar Allard Medema
Medema heeft ervaren dat je een situatie kunt scheppen waar je gewoon met iedereen kunt praten over eenzaamheid en de gevoelens die daar bij horen. Een onderwerp dat gewoonlijk toch niet boven aan de agenda staat. Dat maakt hem enthousiast om mee te doen met nieuwe project dat Taal voor Eenzaamheid het komende schooljaar gaat uitvoeren met jongeren van vier Amsterdamse middelbare scholen. ‘Ik wil oefeningen met de jongeren gaan doen over stilte, alleen zijn, bewust durven zijn van eenzaamheid, ook in een groep. Wat is de kracht van alleen zijn? Zonder beeldscherm en andere prikkels?’lees verder
Jetske van Dorp en Sofie Hollander
Jetske van Dorp en Sofie Hollander trokken in Zoetermeer de wijk Rokkeveen in, op jacht naar slaapliedjes die mensen zingen voor hun kinderen, of die ze als kinderen van hun ouders, tantes of grootouders te horen kregen. Het hield hen al langer bezig: ‘We hebben er zelf bijzondere ervaringen mee: een vader die aan je bed slaapliedjes improviseerde, een gezin waar muziek overal was en plezier maken betekende.’lees verder
Dennis Lohuis
Dennis Lohuis graaft in zijn workshops naar schurende vragen over eenzaamheid. In een gezamenlijk ontwerpproces wordt gezocht naar een vorm om dit lastige onderwerp met anderen te delen. Met sandwichborden de straat op? Praten over eenzaamheid met wildvreemden? Het werkt. ‘De belangrijkste ontdekking is wel dat mensen er graag over willen praten.’lees verder