Een initiatiefgroep in Landsmeer vindt tijdens de workshop Taal voor Eenzaamheid nieuwe woorden voor gevoelens van eenzaamheid. En wat blijkt: praten over dit taboe is helemaal niet zo moeilijk. ‘We zitten midden in een nieuw gesprek over eenzaamheid!’

Eenzaamheid bestaat ook in de plattelandsgemeente Landsmeer onder de rook van Amsterdam. De initiatiefgroep Eenzaamheid en Verbinding erkent dat ze niet goed raad weet met dit onderwerp; veel verlegenheid om woorden te geven aan ervaringen met eigen of andermans eenzaamheid en onmacht om er iets tegen te doen.

In de workshop Taal voor Eenzaamheid, ontwikkeld door ontwerper Madelinde Hageman, gaan ze hiermee aan de slag. In de hoop nieuwe wegen te vinden om eenzaamheid ter sprake te brengen. Door actief te zoeken naar de taal die bij hun eigen situatie past, ervaren de deelnemers dat de schroom om over eenzaamheid te praten afneemt.

Hageman vertelt over haar eigen moeite om over eenzaamheid te praten. Haar zoektocht naar woorden die uitdrukking geven aan ervaringen van eenzaamheid, leidt naar de Inuïttaal die 22 woorden voor sneeuw kent. Zij nodigt de deelnemers uit om een ultrakort verhaaltje te schrijven over een moment dat ze zich eenzaam voelden. Iedereen werkt zo’n tien minuten in stilte aan zo’n ‘handpalmverhaal’ en probeert ook een zelfbedacht woord voor de gevoelde eenzaamheid te bedenken.

In viertallen worden de verhalen uitgewisseld. Soms alleen het zelfbedachte woord, soms vertrouwen de deelnemers elkaar het hele verhaal toe. Een van de deelnemers: ‘Het is opvallend hoeveel herkenning en plezier deze uitwisseling oplevert. Er wordt gelachen, maar ook serieus geluisterd naar andermans ervaringen. Het gesprek gaat over nieuwe woorden. Passen ze bij de verhalen? We zitten midden in een nieuw gesprek over eenzaamheid!’

Terug in de grote groep wisselen de deelnemers eerst de gevonden nieuwe woorden uit. Zoals ‘verscholen eenzaamheid’ en ‘ alleen staan’. Het Perzische woord ‘Tan-ha-i’ vertelt iets over de eenzaamheid die mensen uit andere culturen in Nederland kunnen ondervinden.

Ongemerkt komt het gesprek ook op andere zaken: wat gedag zeggen en oogcontact kan betekenen, en hoe belangrijk een welkome sfeer is. Een deelneemster: ‘We ervaren hoe verassend het is om met een relatief onbekende groep toch ineens over heel essentiële zaken te praten. En we praten er op een heel gewone manier over: het taboe om over eenzaamheid te praten is doorbroken. We hebben er nieuwe woorden voor gevonden!’

Dit zijn ze:
gatver-eenzaamheid
bittere-eenzaamheid
verscholen eenzaamheid
loodgrijze eenzaamheid
alleenstaan
onzichtbare eenzaamheid
luchtledig
golflengte
ONT-
ongewenst
zwevend
tan-ha-i (perzisch voor eenzaamheid) tan (lichaam) -ha-i (betekent alleen)
verstijfkil

Het enthousiasme onder de deelnemers leidt ertoe dat er plannen bedacht worden om Taal voor Eenzaamheid breder in Landsmeer te verspreiden. Misschien in samenwerking met de koren een lied componeren? Op scholen, in het dorpshuis en de bibliotheek en bij de gemeente zou een aanpak als deze veel kunnen betekenen.

Madelinde Hageman en twee andere leden van het platform Voor Eenzaamheid, Peik Suyling en Dennis Lohuis, komen binnenkort met een plan.

Kijk hier voor informatie over het project Taal voor Eenzaamheid.