Hoe eenzaam zijn de werknemer, de zzp’er, de stagiair, de bijna- gepensioneerde, de manager en de bestuurder? Het is een non-onderwerp in een wereld waar het leven zich samenbalt in meetings, netwerken, klantencontacten en opgewekte small talk. Eenzaamheid wordt gevoeld en gezien maar er wordt niet over gepraat. Collega’s, leidinggevenden en personeelsmanagers kijken de andere kant op; we doen gewoon of het niet bestaat. En precies dat maakt eenzaamheid tot een lastig onderwerp.

Vrijwel iedereen kan wel een werkervaring noemen waar eenzaamheid de kop op stak. In de workshop Taal voor Eenzaamheid van Madelinde Hageman kwamen verschillende deelnemers spontaan met voorbeelden uit hun werkzame leven.

Twee voorbeelden:

In het begin van mijn loopbaan als redacteur bij een uitgeverij was ik, 30 jaar, eindverantwoordelijk voor een informatief pop-up boek dat in China geproduceerd werd. Ik begon – om mijn gebreken te verstoppen – te jokken over de voortgang. Jokken werd liegen en dat werd een eenzame knoop waar ik helemaal in vast kwam te zitten. Alles werd rood, warm, bedreigend.

Een man van 55 was teamleider van een team dat zou sneuvelen in de reorganisatie: ‘Ik had een stoer pleidooi over het schrappen van dit besluit. In de discussie liet mijn team mijn idee vallen. En de leiding hapte gretig toe. Toen voelde ik me erg eenzaam.’

Voor Eenzaamheid is een platform van kunstenaars en ontwerpers die een nieuwe kijk op eenzaamheid ontwikkelen. Is eenzaamheid eigenlijk erg? Of mis je iets essentieels als je nooit eens eenzaam bent? Wie ziet de schoonheid van eenzaamheid? Met uitdagende projecten worden standaardgedachtes over eenzaamheid doorbroken. En wat blijkt? Als eenzaamheid niet als probleem wordt benaderd willen mensen er graag over praten. Dat kan natuurlijk ook op het werk. Het bedrijf kan er wel bij varen.

Uit Amerikaans onderzoek (2011) onder 650 werknemers, waarover de New York Times berichtte, blijkt dat ‘workplace loneliness’ niet alleen het individu raakt, maar de hele organisatie. De individuele productiviteit gaat omlaag door eenzaamheid, maar eenzame werknemers hebben ook invloed op het functioneren van het team als geheel.

Met het organiseren van feestjes wordt eenzaamheid niet bestreden, zegt onderzoeker Hakan Ozcelik in een toelichting. Eén persoonlijke contact met een collega kan al het verschil maken, denkt hij. ‘Dat begint heel simpel door de tijd te nemen voor een gesprekje, input voor een project te vragen of iemand uit te nodigen voor een kopje koffie of lunch.’

In zijn blog ‘Gelukkig eenzaam maakt integer’ kiest trainer/coach Sybren van der Schaar voor een andere benadering. Het bedrijfsleven heeft volgens hem behoefte aan mensen die zich gelukkig voelen in hun eenzaamheid. Ze zijn ‘intern met zichzelf zijn verbonden’, ze stralen innerlijke rust uit en zijn selectief in het aangaan van sociale contacten. En, vervolgt Van der Schaar: ‘Ze verspillen geen energie met oeverloos geklets en jagen geen carrière of status na. (…) Ze zijn onafhankelijk van erkenning en complimenten en daardoor integer.’

Hoe eenzaam is de Nederlandse werknemer? Dat is de centrale vraag van een onderzoek dat NRC Q en Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap aan de Rijksuniversiteit Groningen, onlangs zijn gestart. Lezers van de zakensite NRC Q worden opgeroepen de enquête in te vullen.

Ook op de werkvloer wil Voor Eenzaamheid met vernieuwende acties het stilzwijgen over eenzaamheid doorbreken. Samen met bedrijven en organisaties werken we aan ruimte voor andere perspectieven en willen we de omgang met eenzaamheid onderdeel maken van een gezonde werkomgeving.

Wilt u ook aan de slag met eenzaamheid op de werkvloer? Wij gaan graag met u het gesprek erover aan.