Het zou zo maar kunnen dat je voor Albert Heijn een flyer krijgt aangereikt met het verzoek iets extra’s te kopen voor iemand met een laag inkomen. Die flyer is van de Sociale Kruidenier en de vrijwilliger die je aanspreekt legt uit dat het om niet-bederfelijke waar gaat zoals: wasmiddel, olie, luiers, shampoo, rijst, pasta, koffie, vuilniszakken of etenswaren in blik. Dure boodschappen voor mensen die weinig te besteden hebben.
In Amsterdam zijn op dit moment twee vestigingen van de Sociale Kruidenier. De eerste winkel startte in 2016 in de kelder van de Protestantse Diakonie Amsterdam die zich al eeuwenlang inzet voor ‘een rechtvaardige en barmhartige samenleving’. De tweede is in Amsterdam-Noord en de derde wordt binnenkort geopend in Amsterdam-Zuid.
Nicky Dankelman en Jessie Verhave zijn de drijvende kracht achter dit initiatief. Ze leggen uit dat De Sociale Kruidenier niet alleen sociaal is omdat klanten zelf de lang houdbare en non-food producten kunnen uitkiezen voor dertig procent van de winkelwaarde, maar ook omdat de supermarkt een ontmoetingsplek is waar mensen kunnen aanschuiven aan een lange tafel voor een kop koffie en een praatje. Gastvrouwen- en heren, vrijwilligers, zorgen dat mensen zich welkom voelen. Af en toe is er ‘taart met een thema’, bijvoorbeeld over wat je met je Stadspas kunt doen, waar je gratis kunt eten en waarvoor je de sociale dokter kunt raadplegen. Daarnaast is er een financieel spreekuur, worden er computercursussen en door een vrijwilligster naailessen aangeboden.
Wie een pasje heeft van de Voedselbank kan inkopen doen bij de Sociale Kruidenier. Op de pas wordt maandelijks een tegoed gestort. De klant betaalt altijd een eigen bijdrage van 30 procent voor de producten, 70 procent wordt van het tegoed afgetrokken. Wie een training volgt, zoals bijvoorbeeld ‘Op eigen kracht’, bouwt een extra maandelijks tegoed op.
De Sociale Kruidenier en de Voedselbank vullen elkaar aan. ’Het verschil is’, zegt Nicky, ‘dat bij ons de klant zelf kiest wat hij nodig heeft en dat de producten niet gratis, maar wel heel goedkoop zijn. De Voedselbank is deels ook opgezet om voedselverspilling tegen te gaan. Dat geldt niet voor ons, wij moeten de producten zelf inkopen. En de klant van de Voedselbank krijgt een pakket levensmiddelen aangeboden. Bij ons is het sociale aspekt, mensen uit hun isolement halen, vanaf het begin een belangrijk deel van onze missie.’ Zo maakt de Sociale Kruidenier deel uit van het programma Aanpak Eenzaamheid Amsterdam.
De Voedselbank en de Sociale Kruidenier groeien steeds verder naar elkaar toe. De derde vestiging die binnenkort onder de nieuwe naam Voedselmarkt in Amsterdam-Zuid zal opengaan is een gezamenlijk project. Voedselbankklanten kunnen hier meer zelf gaan kiezen en de Sociale Kruidenier zorgt voor een informele omgeving waar klanten terecht kunnen voor sociale ondersteuning, onderling contact en gezelligheid.
De Sociale Kruidenier krijgt zijn producten niet gratis. Er moet actief aan fondsenwerving worden gedaan en met flyers worden klanten van supermarkten gevraagd een extra product te kopen. ‘Daarbij vermijden we het woord armoedebestrijding’, zegt Jessy, ‘wij willen onze klanten een fijne, veilige plek bieden, waar ze behalve goedkoop boodschappen kunnen doen, ook elkaar kunnen ontmoeten, waar ze het gevoel krijgen dat ze meedoen. Er wordt nog te vaak neergekeken op mensen met een laag inkomen en gedacht dat het hun eigen schuld is.’ (ML)
