Mensen die in stilte bloemen tekenen krijgen de ruimte om zonder woorden uitdrukking te geven aan een vaak afgesloten binnenwereld. In Hospice Bardo tekent kunstenaar Peik Suyling bloemen met mensen die oog in oog staan met de dood. ‘Bloemen als symbool van leven en vergankelijkheid vormen als vanzelf een spiegel voor existentiële vragen.’

Het project ‘BLOEMEN IN BARDO’ is ontstaan uit een directe samenwerking tussen Christiaan Rhodius, arts palliatieve geneeskunde bij Bardo Hospice in Hoofddorp, en kunstenaar/ontwerper Peik Suyling. Ze hebben elkaar gevonden in het streven de holistische palliatieve zorg in het hospice vorm en inhoud te geven.

Bardo is een term uit het Tibetaans Boeddhisme die letterlijk ‘tussen twee’ betekent. In hospice Bardo verblijven mensen tussen twee werelden; ze leven in de wetenschap dat de dood zich heeft aangekondigd en binnen drie maanden wordt verwacht.

Peik Suyling heeft naast zijn werk als designer, jarenlang in afzondering getekend. Een van de thema’s is het in stilte tekenen van bloemen. ‘In de langzame en langdurige repetitie ontstaat de betekenis van het werk’, legt Suyling uit. Hieruit ontwikkelde hij het project ‘Als woorden bloemen worden’, dat onderdeel uitmaakt van het platform Voor Eenzaamheid.

Sinds 2014 tekenen mensen die in hospice Bardo verblijven samen met Suyling, soms in kleine groepjes, maar ook wel individueel. Regelmatig ook samen met familieleden en andere naasten. Het blijkt mensen een bredere kijk te geven op het leven en de naderende dood. Ze zijn niet alleen de patiënt die medische zorg behoeft, nee, er wordt ruimte gecreëerd om over zingeving en innerlijke vragen na te kunnen denken en er een vorm aan geven.

Dat is ook wat hospice-arts Rhodius merkt in zijn contacten met patiënten en hun naasten: kunst – het tekenen van bloemen in dit geval – biedt de mogelijkheid om dieperliggende lagen te ontsluiten, waardoor de hele mens tot zijn recht komt. Deze balans is wat hem betreft een belangrijke bijdrage aan de opdracht van het hospice.

De tekenaars zelf zien in de tekeningen thema’s en gedachten vorm krijgen die als een spiegel kunnen werken voor wat er innerlijk leeft. Dit blijkt houvast te bieden. Een van de deelnemers van ‘Bloemen in Bardo’ tekende steevast lentebloemen en verwees daarmee naar hoop. Niet op genezing, daar was ze heel duidelijk over, maar op hoop die haar in staat zou stellen goed om te gaan met haar situatie. Een andere tekenaar liet zijn gedachten compleet de vrije loop om leeg te raken. Deze leegte gaf hem de kracht om met zijn zorgen en zijn ziekte om te kunnen gaan.

‘Bloemen in Bardo’ draagt er toe bij dat mensen in de laatste levensfase een meer omvattende kijk krijgen op leven en dood. Dat is een belangrijk ontwikkeling voor de palliatieve zorg, die nog in hoge mate medisch gedefinieerd wordt. Ook de voor de kunstwereld is dit project van belang: het bloemen tekenen vertelt een universeel verhaal dat zich afspeelt in de intieme werkelijkheid tussen patiënt, kunstenaar en medicus.

Voor meer beelden kijk op:
www.alswoordenbloemenworden.nl